Skip to main content
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland — uitrol Duwtjes in vijf proeftuinen / Adviesplan
Een vliegwieleffect
naar aardgasvrij

Stel, iedereen in de hele wereld probeert iets minder gas te gebruiken. Een kleine stap die 40% tot zelfs 70% uitstoot kan schelen. Dat is inderdaad niet niks. Dus hoe zorgen we ervoor dat we een stapje dichterbij deze percentages komen? In het verleden bleek vooral de persoonlijke aanpak succesvol, met veel intensief 1-op-1 contact. Maar wat als we de succesvolle elementen van deze tijdrovende aanpak kunnen vertalen naar een opschaalbare aanpak?

VLIEGWIELEFFECT

VLIEGWIELEFFECT

Het vliegwieleffect voor
langdurige verandering

In een grootschalig onderzoek, van meer dan een jaar, gingen we deze uitdaging aan. We ontwikkelden op basis van een grondige gedragsanalyse 5 verschillende duwtjes die we uitrolden in gemeentes door heel Nederland. Wat al deze duwtjes met elkaar gemeen hadden? Ze maakten gebruik van het vliegwieleffect: door mensen eerst een kleine stap laten zetten, en dit vervolgens zichtbaar te maken voor anderen, spelen we in op de wens om consistent te willen zijn. Wie A zegt, moet ook B doen. De gedragstechnieken commitment en sociale bewijskracht zijn dus de hoofdingrediënten voor het vliegwieleffect. Twee technieken die elkaar steeds meer versterken en zodoende tot grote lange termijn veranderingen kunnen leiden. Wil je weten hoe het precies in elkaar steekt? Bekijk dan de video hieronder.

DUWTJES DUWTJES DUWTJES

DUWTJES DUWTJES DUWTJES

DUWTJE
Stap voor stap gasvrij

Hoe zorgen we met een simpel duwtje voor zowel commitment als sociale bewijskracht? Een deurmat bleek het perfecte middel om dit voor elkaar te krijgen. We gaven mensen, na hun woningscan, een deurmat cadeau met daarop de tekst ‘stap voor stap gasvrij’.

Een succes, want iedereen nam de deurmat meteen in gebruik. Hierdoor werd de gedragstechniek commitment automatisch geactiveerd. Met het neerleggen van de deurmat committeerde men zich namelijk automatisch aan aardgasvrij wonen. Als je immers een deurmat neerlegt met daarop loeigroot ‘gasvrij’, is het wel zo consistent om de volgende kleine stap richting aardgasvrij wonen te zetten.

Resultaat

De deurmat zorgde voor een stijging van 44% in het aantal mensen dat aangaf de volgende stap te willen zetten in het verduurzamen van hun woning. En de deurmat werd een echte must-have in de wijk. De proeftuin kreeg nog vaak de vraag ‘Waar kan ik die deurmat krijgen?!’ Sociale bewijskracht deed dus zijn werk: het zien van de deurmat bracht Aardgasvrij wonen onder de aandacht. Wat vervolgens het vliegwieleffect activeerde.

DUWTJES DUWTJES DUWTJES

DUWTJES DUWTJES DUWTJES

DUWTJE
Als de buren het doen..

Wat als de eerste stap richting minder gasverbruik bestaat uit simpelweg de CV op 70 graden zetten? In Apeldoorn nodigden we bewoners uit om mee te doen aan de actie ‘Zet ‘m op 70!’. En die uitnodiging kwam uit onverwachte hoek: niet de gemeente, maar buurtbewoners nodigden mensen in hun wijk uit mee te doen.

Mensen die op ons lijken, zoals buren, vinden we namelijk sympathieker en betrouwbaarder dan de vaak anonieme gemeente. Ook neemt het twijfel weg: als de buren het doen, dan is het misschien ook wel iets voor ons. Vooral wanneer de buren in een soortgelijk huis wonen, zijn buren een ijzersterke afzender. Sociale bewijskracht door realistische rolmodellen in te zetten dus.

De kracht van dit

duwtje zit ‘m in

de afzender: een

buurtgenoot.

Resultaat

Wat is het effect van sociale bewijskracht in een simpele uitnodiging? We vonden een significant resultaat: ruim 3x zoveel aanmeldingen door het duwtje in vergelijking met de controlegroep. Buurtbewoners die zich hard willen maken voor aardgasvrij wonen, kunnen dus de eerste draai geven aan het vliegwiel. 

5

1596

44%

3X

Duwtjes werden uitgerold.

Huishoudens deden mee aan het onderzoek.

Een stijging in het aantal mensen dat de intentie heeft om te verduurzamen.

Een stijging in het aantal mensen dat meedoet aan een actie om de CV lager te zetten.


Wil je meer weten
over dit project?

Bel of mail Aranka! Zij weet hier alles van.

Volgende project
Honderd ogen
en een spiegelwand

Hoi

Download agenda item